Hoe bereid je je voor op een drinkwatercrisis?

Vorige maand stond het nog in het nieuws: 7 op de 10 waterbedrijven hebben niet genoeg drinkwaterreserves. 

Water is als lucht; je beseft pas hoe hard je het nodig hebt als je het niet hebt. Nu de klimaatomstandigheden steeds onvoorspelbaarder worden, is het belangrijker dan ooit om een noodvoorraad aan te leggen om natuurrampen en onvoorziene stroomstoringen te doorstaan. 

Nederland heeft één van de veiligste en betrouwbaarste drinkwatersystemen ter wereld. Toch kunnen noodsituaties, zoals natuurrampen (bijv. stormen, overstromingen en droogte) en door de mens veroorzaakte rampen (bijv. chemische lozingen, digitaal incident of cyberaanvallen), de waterinfrastructuur beschadigen en/of de watervoorziening verontreinigen.

Veilig drinkwater is essentieel voor de gezondheid en het welzijn van gemeenschappen.

Als je geen schoon water hebt om te drinken, zul je het ergens anders vandaan moeten halen. Dat is misschien niet mogelijk als de elektriciteitsleidingen uitgevallen zijn of de wegen onbegaanbaar.

Het opslaan van nooddrinkwater is een kwestie van overleven. Als je tijdens een ramp geïsoleerd raakt, heb je ook water nodig voor sanitaire voorzieningen. Het hoeft niet 100% zuiver te zijn, dus je kunt het buiten opslaan in grote containers, vaten of tanks. Drinkwater daarentegen moet binnenshuis worden opgeslagen in kleine, onbreekbare containers die gemakkelijk toegankelijk zijn.

De overheid beveelt water in flessen aan als de veiligste optie voor noodopslag.

Als de flessen verzegeld zijn, kun je het veilig zonder behandeling drinken. Maar als het zegel verbroken is, neem dan geen risico. Wij raden aan het water te koken of elke liter te behandelen met 1 druppel ongeparfumeerd vloeibaar bleekmiddel. Je kunt ook zuiveringstabletten gebruiken.

Als je water uit een bron haalt en je drinkt het rechtstreeks uit de kraan, dan kun je dat ook bewaren. Maar je moet vier tot vijf druppels ongeparfumeerd bleekmiddel per liter toevoegen voordat je de container afsluit om ervoor te zorgen dat het water zuiver blijft.

Bewaar geen water in verpakking die eerder zijn gebruikt om melk, frisdrank of giftige chemicaliën in te bewaren. Hoe zorgvuldig je deze verpakking ook wast, er blijven altijd resten achter en zelfs microscopisch kleine hoeveelheden kunnen het water verontreinigen.

Verpakkingen moeten onbreekbaar zijn, met een smalle hals zodat je het water kunt uitgieten. Water is vrij zwaar, dus beperk de inhoud tot twintig liter zodat het makkelijk te tillen en te hanteren is. Voor mensen met beperkte kracht zijn kleinere flessen of een vat van twintig liter met een tap aan de onderkant ideaal.

Bewaar water alleen in verpakkingen die geschikt zijn voor levensmiddelen. Andere soorten plastic kunnen in het water desintegreren en het vervuilen.

Bewaar je water in een koele, donkere ruimte, bij voorkeur tussen de 10 en 20 graden. Als je het water in de zon laat staan om op te warmen, neemt de kans toe dat micro-organismen uitgroeien tot kolonies. Ultraviolet zonlicht tast ook de plastic verpakkingen aan.

Label de containers duidelijk zodat iedereen weet dat er drinkwater in zit. De containers moeten in een speciale opslagruimte staan, niet in een garage, bijkeuken of schuur in de buurt van giftige stoffen zoals benzine, schoonmaakchemicaliën of pesticiden.

Als je flessen water koopt en ze op een koele, donkere plaats bewaart, zou het water onbeperkt zuiver moeten blijven. Als je zelf flessen vult, is er echter altijd een kans dat er verontreinigingen in komen, dus controleer de flessen elke zes maanden of op tekenen van troebelheid of algengroei. Gooi het water weg als je tekenen van verontreiniging ziet.

Het is slim om de flessen regelmatig bij te vullen, of je nu verontreiniging ziet of niet. Er is geen vaste regel voor de rotatieperiode; deze kan variëren van elke zes maanden tot elke vijf jaar, afhankelijk van de zuiverheid van het water en de opslagomstandigheden. Gebruik het oude water om de planten te voeden of je vaat mee te doen. 

Afhankelijk van de noodsituatie kan je water veilig zijn om te gebruiken voor persoonlijke hygiëne en afwas, maar onveilig om te drinken en te koken. Of het kan om welke reden dan ook onveilig zijn om te gebruiken.

Als leidingwater niet beschikbaar of onveilig is om te drinken of te gebruiken na een noodsituatie, is het belangrijk om te weten hoe je je water veilig kunt maken en waar je alternatieve waterbronnen in je huis kunt vinden.

Ongeopende flessen water is de veiligste en meest betrouwbare bron van water in een noodgeval. Als flessen water niet beschikbaar zijn, kun je je water veilig maken door het te koken, desinfecteren, filteren of ultraviolet licht. 

Als je al je opgeslagen water hebt gebruikt en er geen andere betrouwbare bronnen met schoon water zijn, kan het nodig zijn om water van andere bronnen te behandelen. Behandel al het water van onzekere kwaliteit voordat je het gebruikt om te drinken, eten te wassen of te bereiden, de vaat te doen, tanden te poetsen of ijs te maken. Dit water heeft namelijk niet alleen een slechte geur en smaak, het kan ook micro-organismen (ziektekiemen) bevatten die ziektes als dysenterie, cholera, tyfus en hepatitis veroorzaken.

Er zijn veel manieren om water te behandelen. Vaak is de beste oplossing een combinatie van methoden. Laat zwevende deeltjes voor de behandeling naar de bodem zakken of zeef ze door koffiefilters of lagen schone doek.

Als kraanwater niet aan de kwaliteitseisen voldoet, ontvang je een NL-alert met het advies om het kraanwater eerst 3 minuten te koken. Koken is de veiligste methode om water te behandelen. Breng water in een grote pan of ketel drie minuten aan de kook, en houd er rekening mee dat er wat water zal verdampen. Laat het water afkoelen voordat je het drinkt.

Gekookt water zal beter smaken als je er weer zuurstof in brengt door het water heen en weer te gieten tussen twee schone flessen. Dit verbetert ook de smaak van opgeslagen water.

Je kunt huishoudbleekmiddel gebruiken om micro-organismen te doden. Gebruik alleen huishoudelijk bleekmiddel dat 5,25 tot 6,0% natriumhypochloriet bevat. Gebruik geen geparfumeerde bleekmiddelen, kleurveilige bleekmiddelen of bleekmiddelen met toegevoegde reinigingsmiddelen.

Voeg 1 druppel bleekmiddel per liter water toe, roer goed en laat 30 minuten staan. Het water moet een lichte bleekgeur hebben. Als dat niet zo is, herhaal dan de dosering en laat het nog eens 15 minuten staan. Als het nog steeds niet naar chloor ruikt, gooi het dan weg en zoek een andere waterbron.

Terwijl koken en chloreren de meeste microben (ziektekiemen) in water doden, verwijdert destillatie microben die deze methoden weerstaan, maar ook zware metalen, zouten en de meeste andere chemicaliën. Bij destillatie wordt water gekookt en wordt alleen de gecondenseerde damp opgevangen. De gecondenseerde damp bevat geen zout of de meeste andere onzuiverheden.

Om te destilleren vul je een pan tot de helft met water. Bind een kopje aan het handvat van het deksel van de pan zodat het kopje rechtop hangt als het deksel op zijn kop staat (zorg ervoor dat het kopje niet in het water bungelt) en laat het water 20 minuten koken. Het water dat van het deksel in de beker druppelt, is gedestilleerd.

Toegang tot en gebruik van veilig gezuiverd water wordt vaak beïnvloed door geografische ligging en/of sociaaleconomische status. Mensen die in de buurt van verontreinigde waterbronnen wonen (bijv. verouderde infrastructuur, gemeenschappen op het platteland, in stamverband levende mensen, immigranten of vluchtelingen) kunnen te maken krijgen met een verhoogde blootstelling aan onveilig drinkwater.

Bepaalde bevolkingsgroepen, waaronder baby's en kinderen, mensen met bepaalde medische aandoeningen, zwangere mensen en oudere volwassenen lopen een hoger risico op gezondheidsproblemen door een gebrek aan toegang tot veilig water.

• Zuigelingen en jonge kinderen hebben in noodsituaties unieke behoeften op het gebied van voeding en hygiëne:
• Voor het geven van flesvoeding is veilig water nodig om de flesvoeding te bereiden en schoonmaakmiddelen om flessen, spenen en andere onderdelen schoon te maken. 
• Het is altijd belangrijk om op een veilige, kiemvrije manier luiers te verschonen, maar in een noodsituatie kan dat lastig zijn.
• Scholen en kinderdagverblijven kunnen risico lopen op uitbraken tijdens een noodsituatie. 
• Mensen met een verminderde immuniteit of een verzwakt immuunsysteem vanwege een medische aandoening of medische behandeling kunnen vatbaarder zijn om ziek te worden.
• Volwassenen van 65 jaar en ouder lopen een verhoogd risico op infectie en ziekte door schadelijke ziektekiemen vanwege vele factoren, waaronder verminderde immuniteit, bestaande chronische ziekten en blootstelling aan instellingen (bijv. blootstelling in ziekenhuizen en verpleeghuizen).

Ook voor mensen met beperkte toegang tot veilig water in hun huis, supermarkt of de middelen om te reizen en water te halen, kan het moeilijk of zelfs onmogelijk zijn om een watervoorziening voor thuis aan te leggen.

De overheid adviseert om minstens drie liter water per persoon per dag Als iemand in je huishouden zwanger is of je hebt huisdieren, vergeet dan niet om extra water voor hen in te slaan.

Een normaal actief persoon heeft dagelijks ongeveer twee tot drie liter vocht nodig uit water en andere dranken. De individuele behoefte is echter afhankelijk van leeftijd, gezondheid, lichamelijke conditie, activiteit, dieet en het weer. Als het heel warm weer is, kan meer water nodig zijn. Bij zeer hoge temperaturen kan de behoefte aan water verdubbelen.

Dit artikel beantwoordt de vraag hoeveel water je moet inslaan in meer detail, waarin ook staat dat 1 liter water per dag veel te weinig is voor sanitaire doeleinden. 

• Rantsoeneer drinkwater nooit, tenzij de autoriteiten je dat opdragen. Drink de hoeveelheid die je vandaag nodig hebt en probeer meer te vinden voor de volgende dag. Beperk de hoeveelheid water die je lichaam nodig heeft door minder actief te zijn en koel te blijven.
• Drink eerst water waarvan je weet dat het niet besmet is. Indien nodig kan verdacht water, zoals troebel water uit gewone kranen of water uit beken of vijvers, gebruikt worden nadat het behandeld is. Als waterbehandeling niet mogelijk is, stel het drinken van verdacht water dan zo lang mogelijk uit, maar raak niet uitgedroogd.
• Drink geen koolzuurhoudende of cafeïnehoudende dranken in plaats van water. Cafeïnehoudende dranken en alcohol drogen het lichaam uit waardoor de behoefte aan water toeneemt.
• Zorg dat je thuis een schone emmer, lege flessen of een jerrycan hebt. Daarin kun je op verschillende plekken in je omgeving nooddrinkwater komen tappen (3 liter per persoon per dag).